สสส. และเครือข่ายหมออนามัยวิชาการ ขยายพื้นที่ “วังน้ำเขียว จ.นครปฐม” เป็น ต้นแบบตำบลขับขี่ปลอดภัย ลดอุบัติเหตุ ชูจุดเด่นปรับภูมิทัศน์ ลดจุดเสี่ยง สร้างการมีส่วนร่วมของชุนชนผ่านแกนนำเครือข่ายหมออนามัย ย้ำเพิ่่มพื้นที่สู่ตำบลอื่นทั่วไทย
สำนักสนับสนุนการควบคุมปัจจัยเสี่ยงทางสังคม สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ลงพื้นที่ตำบลวังน้ำเขียว อ.กำแพงแสน จ.นครปฐม แลกเปลี่ยนเรียนรู้
ถอดบทเรียนแก้ปัญหาอุบัติเหตุบนท้องถนนจากความร่วมมือของหน่วยสาธารณสุข ฝ่ายปกครอง และชุมชน พร้อมยกระดับให้เป็นชุมชนต้นแบบด้านความปลอดภัยบนท้องถนน
นางสาวรุ่งอรุณ ลิ้มฬหะภัณ ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนการควบคุมปัจจัยเสี่ยงทางสังคม สสส. กล่าวว่า สาเหตุการเกิดอุบัติเหตุทางถนนเกิดจากหลายองค์ประกอบทั้งปัจจัยเรื่อง คน รถ ถนนและสิ่งแวดล้อม ส่วนสำคัญของการแก้ไขปัญหาคือการปรับพฤติกรรมคนหรือผู้ขับขี่ ซึ่งเป็นส่วนที่แก้ไขได้ยาก
แต่ถ้าทำอย่างต่อเนื่องโดยอาศัยการมีส่วนร่วมของทุกส่วนก็สามารถแก้ไขได้ พื้นที่ตำบลวังน้ำเขียว ถือเป็นต้นแบบความสำเร็จของการทำงานลดอุบัติเหตุทางถนน ที่เริ่มต้นจากการมีข้อมูลของพื้นที่ที่เป็นส่วนสำคัญของการนำไปสู่การแก้ไขอุบัติเหตุ
จากข้อมูลจำนวนผู้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุทางถนนของพื้นที่ตั้งแต่ ปี 2559-2564 ในบางปีสูงถึง 6 คน จึงเกิดการเชื่อมงานกับเครือข่ายสหสาขาวิชาชีพเพื่อร่วมแก้ไขปัญหาอุบัติเหตุในพื้นที่ แก้ไขจุดเสี่ยง สร้างความร่วมมือกับชุมชน
ดึงอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน เข้ามาร่วมเสริมการลดอุบัติเหตุ ส่งผลให้เกิดการแก้ไขปัญหาได้เร็วขึ้น พลังข้อมูล พลังเครือข่าย การมีส่วนร่วมของชุมชน-ท้องถิ่น-รพ.สต. จึงเป็นส่วนประกอบที่สำคัญยิ่งในการสร้าง ตำบลขับขี่ปลอดภัย
ที่ผ่านมา สสส.ได้เข้าไปมีบทบาทสนับสนุนความร่วมมือในระดับตำบล ผ่านแกนนำเครือข่ายหมออนามัยที่ช่วยขยายเครือข่ายการทำงานลดอุบัติเหตุในพื้นที่ จนประสบความสำเร็จเป็นต้นแบบตำบลขับขี่ปลอดภัย ส่งผลให้ ณ ปัจจุบันในพื้นที่ไม่มีผู้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุ
ทั้งนี้ยังได้ขยายการทำงานลดอุบัติเหตุในพื้นที่โรงเรียนเรื่องการรณรงค์สวมหมวกนิรภัยเมื่อขับขี่รถจักรยานยนต์ โดยตำบลวังน้ำเขียวมีความยินดีช่วยขยายแลกเปลี่ยนประสบการณ์ความสำเร็จไปยังพื้นที่อื่นๆ พร้อมชื่นชมการทำงานของภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วนที่มุ่งมั่นตั้งใจลดความสูญเสียจากอุบัติเหตุทางถนนในพื้นที่” นางสาวรุ่งอรุณ กล่าว
นางสุดใจ มอนไข่ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) วังน้ำเขียว กล่าวต้อนรับพร้อมนำเยี่ยมชมพื้นที่ในชุมชนที่เป็นจุดเสี่ยง พื้นที่ตำบลวังน้ำเขียวเริ่มทำโครงการ ‘หมออนามัยขับเคลื่อน ประชารัฐ ลดอุบัติเหตุจราจรในชุมชน’
โดยมีภาคีเครือข่ายสุขภาพตำบลวังน้ำเขียว อ.กำแพงแสน จ.นครปฐม ขอบเขตการดูของ รพ.สต.วังน้ำเขียวครอบคลุม 8 หมู่บ้าน 1,113 ครัวเรือน 4,807 คน และที่ผ่านมามีการเก็บสถิติด้านสาธารณสุขของคนในพื้นที่ พบว่ามีการเจ็บป่วยจากอุบัติเหตุเป็นอันดับ 2 รองจากโรค NCDs
ทางผู้เกี่ยวข้องจึงเล็งเห็นว่าการเจ็บป่วยจากอุบัติเหตุมีความสำคัญที่ต้องได้รับการป้องกัน แก้ไข โดยได้รับความร่วมมือจาก องค์การปกครองส่วนท้องถิ่น, อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) และการสนับสนุนการพัฒนาศักยภาพบุคลากรและงบประมาณจาก สสส.
“ในปี 2559 เราเริ่มจากสมาคมหมออนามัย ขับเคลื่อนการลดอุบัติเหตุ ซึ่งขณะนั้น อ.กำแพงแสน เริ่มทำงานใน 4 ตำบล เริ่มเกิดการมีส่วนร่วมของชุมชนในเรื่องการจัดการถนนปลอดภัย จัดทำแผนที่ยุทธศาสตร์ของตำบล นำเรื่องอุบัติเหตุยกมาเป็นปัญหาอันดับต้นๆ วิเคราะห์จุดเสี่ยง จัดทำแผนที่จุดเสี่ยงของแต่ละหมู่บ้าน
มีการเชิญตัวแทน จากองค์การบริหารส่วนตำบล (อบต.) เข้าร่วมด้วยช่วยกัน เพื่อสะท้อนปัญหาในพื้นที่ของตัวเอง พร้อมระบุแนวทางแก้ไขร่วมกัน จากนั้นนำไปเสนอ นายก อบต. ให้ช่างโยธาฯ ลงพื้นที่สำรวจอีกครั้ง
เราพบว่ามี 42 จุดที่เสี่ยงอุบัติเหตุ จึงค่อยๆ ดำเนินการดูแล ปรับภูมิทัศน์ เช่น ติดป้าย สัญญาณเตือน ทาสีถนนจุดเสี่ยง ทำวงเวียนบริเวณ 4 แยก จนในปีล่าสุดไม่พบอุบัติเหตุที่มีผู้เสียชีวิตแม้แต่รายเดียว นับเป็นจุดเริ่มต้นของ รพ.สต. ที่เข้าไปมีส่วนร่วมในเรื่องอุบัติเหตุ จากที่ในอดีตเคยมองว่าเป็นงานของตำรวจ” นางสุดใจ กล่าว
นอกจากนี้ยังประชาสัมพันธ์ สร้างความตระหนักรู้ให้กับประชาชน รวมถึงขยายสู่โรงเรียน ในเรื่องความสำคัญในการป้องกันอุบัติเหตุทางถนน การลดความรุนแรงจากอุบัติเหตุ การปฐมพยาบาล อย่าง PCR เป็นต้น
โดยผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นพบว่า ตำบลวังน้ำเขียวมีทีมงานที่ดำเนินการเรื่องถนนปลอดภัย ประชาชนมีความตระหนักรู้ในเรื่องความปลอดภัยทางถนน พฤติกรรมการใช้วงเวียน การสวมหมวกนิรภัยของชาวบ้านดีขึ้น
การจัดการแก้ไขจุดเสี่ยงทำได้เพิ่มมากขึ้น ซึ่งทำให้ตำบลวังน้ำเขียวได้รับรางวัล D-RTI (District Road Traffic Injury) ระดับทองในปี 2562 จากกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ด้วย
